Olga Tokarczuk. Księgi Jakubowe albo Wielka Podróż przez siedem granic, pięć języków i trzy duże religie nie licząc tych małych.

Okładka książki Księgi Jakubowe.

To nie książka do szybkiego czytania i odłożenia na półkę - to rozprawa, do powolnego przyswajania jej treści i wczucia się w realia tamtych czasów a są to lata  od 1752 do rozbioru Polski. Jest w niej tyle postaci, wątków, opisów zwyczajów, obyczajów, miast, miasteczek i  krain, że nie sposób zwięźle to wszystko ująć i scharakteryzować.

Od południa Europy przez Grecję, Turcję i inne kraje wędruję Jakub ze swoimi wyznawcami do Polski - w której chce osiąść, przyjąć chrześcijaństwo i stworzyć coś na kształt autonomicznego państewka. Charyzmatyczny Jakub obiecuje wiele, wpaja swoim wielbiącym go pokrętne i niezrozumiałe idee, przy tym, tłumacząc prawa mojżeszowe na opak wprowadza w niby religijne obrzędy, rytuały i wspólne rozpasanie seksualne. Jakub przemawia, spaja swą trzódkę, znosi z nią biedę, poniewierkę choroby,głód, a zaraza dziesiatkuje tę gromadę wiernych mu Żydów.

Ma przy sobie wiernego Nachmana, który skrzętnie spisuje każde słowo "Pana" i koleje ich losów. Mają zaciekłych wrogów wśród rabinów i prawowiernych Żydów , wśród okolicznych mieszkańców oraz sceptycznie nastawionej części kleru,ale maja też popleczników i przyjaciół wśród możnych Polaków i księży.

Gremialnie przyjmują chrzest zmieniają imiona i nazwiska, dochodzą do bogactwa i osiedlają przy dworach, w Warszawie, a po rozbiorach w Brun, a następnie w Offenbach. Budzą ciekawość i fascynację wśród mieszczan swoimi bogatymi strojami, powozami i przepychem, a także wzbudzają niekłamaną ciekawość na dworze cesarskim, a piękna Awacza córka Jakuba nawet zostaje kochanką młodego cesarza - ale to wszystko do czasu... Dwór w którym mieszkają, skupia młodych i starców,liczne kobiety i gromadę dzieci ( które nie będą nigdy wiedziały kto jest ich biologicznym ojcem, tak jak i ch matki mają wątpliwości co do ojców swoich dzieci - być może,że większość z nich to potomkowie samego Jakuba. A starcy  - ciągle tkwiący  nad starymi księgami i rozważający filozoficznie tajemnice Kabały i dyskutujący nad wszystkim co nierozwiązane i tajemnicze.

Ten przedziwny nurt niby religijny zwany "frankizmem" (Jakub Frank) rozlał się po Europie po rozbiorach Polski i stał się inspiracją dla wielu pisarzy i publicystów - szkoda, że spisywane przez

Nachmana dzieje tej grupy wyznawców Jakuba Franka zaginęły w zawieruchach kolejnych wojen.

Księga jest wzbogacona starymi rycinami, mapami, z numeracją stron od 903 do 1. Ogrom pracy autorki budzi wielki szacunek tym bardziej, że wymagał cofnięcia się w czasie aż do odległego okresu połowy XVIII wieku i szukania w starych archiwach, annałach i innych źródłach.

Czytałam "Księgi" przez kilka miesięcy (z przerwami) widząc w wyobraźni stare ubogie plebanie,bogate rezydencje biskupie, błotniste i brudne ulice Warszawy, nędzę wsi podolskich i dwory polskich magnatów, oraz postać Jenty, która umarła - ale dalej żyła przyglądając się wszystkiemu z góry: temu co jest, temu co było i temu co będzie...

Ten przedziwny nurt niby religijny zwany "frankizmem" (Jakub Frank) rozlał się po Europie po rozbiorach Polski i inspirował wielu pisarzy.